Binnen op de vensterbank, in de serre. In bakjes, zaaitrays of papieren potjes. Elke tuinier doet voorzaaien wel wat anders. Met voldoende licht, vocht en warmte geef je je plantjes een snelle start. Ook bij mij slaat in maart de zaaikoorts toe. Zowat alle groenten, bloemen en kruiden die het toelaten, wil ik vanuit zaad opkweken, het liefst zelfs binnen voorzaaien. Dat betekent: binnenshuis zaaien, je plantjes laten opgroeien in ideale omstandigheden om zo enkele weken te winnen. Want binnen staan je kleine zaailingen lekker warm, terwijl het buiten nog koud is. Voor wie weinig geduld en veel enthousiasme heeft, is voorzaaien dé perfecte manier om al aan de slag te gaan in de vroege lente.

Waarom voorzaaien in de eerste plaats?

• je neemt een voorsprong. Omdat je binnen zorgt voor de ideale omstandigheden – of zo ideaal mogelijk! – win je tijd op zaden die je buiten zaait. Vaak gaan ze sneller bloeien of geven ze sneller vruchten.
• je kan de kleine zaailingen binnenshuis elke dag zien groeien. Meestal staan ze dichtbij, vaak op de vensterbank, zodat je elke dag kan kijken hoe ze groeien. Het helpt ook om ze goed in het oog te houden en hen te voorzien van voldoende licht, vocht en warmte.
• je maakt het jezelf makkelijker. Nadat je ze binnen zaaide, breng je midden mei je kleine plantjes naar buiten. Je kan ze nu makkelijk onderscheiden van opkomend onkruid en ze zijn minder kwetsbaar, dus meer kans op succes!

Welke planten binnenshuis zaaien

De warmteaanbidders

Een klein groepje van groenten houdt van een vroege start: paprika’s, pepers en aubergines. Omdat ze veel zon nodig hebben om rijpe vruchten te produceren, wil je tegen de zomer al een sterke plant. Je kan deze zaden binnen al voorzaaien vanaf half februari. Wat ze nodig hebben: warmte! Deze zaadjes kiemen niet bij minder dan 20 graden. Zet ze op een erg warme, lichte plek.

De tomaten

Vruchten als tomaten laten zich prima binnen in huis zaaien. Begin er niet te vroeg mee: de tomatenplanten moeten tot midden mei binnenshuis blijven. Zaai dus pas vanaf in maart of begin april. Zorg voor voldoende ruimte, want een opgroeiende tomatenplant neemt steeds meer plek in!

De trage groeiers

Sommige planten hebben gewoon veel tijd nodig om te groeien. Knolselder bijvoorbeeld. Die doet er gemiddeld acht maanden over om klaar te zijn voor de oogst. Wil je ‘m dus in het najaar, dan kan je hem binnen al voorzaaien.

Wat zaai je niet binnenshuis? Alle kleine plantjes die niet graag verplant worden. Ze willen het liefst meteen op hun plek staan: wortel, pastinaak, radijs bijvoorbeeld.

Waarom voorzaaien soms niet, soms wel lukt

Hoe vroeger je zaait, hoe minder licht je zaailingen zullen krijgen. In februari en maart zijn de dagen gewoon nog kort, dus je kleine plantjes krijgen veel minder licht dan ze nodig hebben. Je kan investeren in groeilampen, speciale zaaitrays…om je te helpen. Nog beter is om gewoon te zorgen voor zaden van goeie kwaliteit én ze goed in het oog te houden. Het is vaak gewoon even zoeken naar de beste plek in huis om te zaaien.

De beste manieren om binnenshuis te zaaien

• 

• 

• 

• 

Ik probeerde al heel wat manieren om plantjes binnen op te kweken vanuit zaad: in papieren potjes, zaaitrays, eierdozen, afbreekbare potjes… En eerlijk? Er is geen beste manier. Het hangt allemaal af van de omstandigheden waarin jij je zaden plant én voor ze gaat zorgen. Dit is wat je nodig hebt:

• zaaibakje, potje, tray
• zaden van je favoriete groente, bloem of kruid
• fijne grond, bijvoorbeeld zaai-of stekgrond
• plantenspuit
• plantlabels

Leg de zaadjes op hun plek en bedek met een fijn laagje aarde. Geef voorzichtig water met een plantenspuit, zo blijven de zaadjes mooi op hun plaats. Hou de grond vochtig. Eens je zaadjes zijn ontkiemd, zal je de eerste zaailingen zien. Ze krijgen eerst twee kiemblaadjes. Nadien groeien er echte blaadjes aan het plantjes. Vanaf dat moment kan je ze naar een groter potje overpotten. De meeste plantjes mogen vanaf midden mei naar buiten. Laat ze eerst een tweetal weken wennen aan de weersomstandigheden buiten: zet ze elke dag een paar uur op een schaduwrijke plek buiten, breng ze ’s avonds opnieuw naar binnen.

Tips om je te helpen bij het voorzaaien

• Zaai niet te diep. Er bestaan veel verschillende regeltjes over hoe diep je een zaadje mag zaaien. Doorgaans gebruik ik de grootte van het zaadje als leidraad. Zaai dubbel zo diep als het zaadje groot is.
• Geef voorzichtig water als de zaden nog niet ontkiemd zijn. Gebruik een plantenspuit in plaats van een gieter. Hou ze voldoende vochtig en laat je zaadjes niet uitdrogen.
• Neem de ruimte. Zaai de zaadjes niet te dicht bij elkaar. Zaailingen die te dicht naast elkaar staan, kunnen niet goed groeien.
• Zorg voor voldoende licht. Omdat de dagen in het voorjaar nog kort zijn, kunnen je zaailingen al het licht goed gebruiken. Zet je zaailingen op een lichte plek, maar vermijd direct zonlicht.